Lễ hội thần Mặt trời Inti Raymi ở Peru

Trong kho tàng văn hóa đặc sắc của các dân tộc Nam Mỹ, Peru nổi bật với những di sản văn hóa lâu đời và huyền bí của nền văn minh Inca. Một trong những lễ hội truyền thống tiêu biểu, mang đậm dấu ấn tín ngưỡng và lịch sử của người Inca, chính là lễ hội Thần Mặt Trời – Inti Raymi. Đây không chỉ là dịp để tôn vinh vị thần mặt trời Inti, đấng tối cao trong tín ngưỡng Inca, mà còn là cơ hội để người dân Peru và du khách từ khắp nơi trên thế giới hòa mình vào không khí sôi động, đầy màu sắc của một lễ hội mang đậm bản sắc văn hóa bản địa.

Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá về lễ hội đặc biệt này và “bỏ túi” một địa điểm đáng xem trong kế hoạch du lịch Peru!

1. Nguồn gốc và ý nghĩa của lễ hội Inti Raymi

1.1. Giới thiệu về lễ hội Inti Raymi

Inti Raymi, nghĩa là “Lễ hội Mặt Trời” trong tiếng Quechua, là một lễ nghi quan trọng của người Inca cổ đại, được tổ chức vào ngày Đông chí – thời điểm Mặt Trời bắt đầu quay trở lại bán cầu Nam. Đối với người Inca, Mặt Trời là nguồn sống, là vị thần tối cao mang lại mùa màng tươi tốt, sự sống và thịnh vượng. Lễ hội này từng được tổ chức long trọng tại thủ đô Cusco – trung tâm quyền lực của Đế chế Inca.

1.2. Lịch sử lễ hội

Đế chế Inca trải dài khắp phía tây Nam Mỹ vào những năm 1400 và đầu những năm 1500, Pachacuti – vị vua Sapa Inca thứ chín, hay thủ lĩnh Inca, đã sáng lập lễ hội Inti Raymi vào năm 1412 để tôn vinh vị thần quan trọng nhất trong tôn giáo Inca – Thần Mặt Trời, còn được gọi là Inti. Lễ hội này được tổ chức để chào đón năm mới và tạ ơn nữ thần Inca Pachamama đã ban cho một mùa màng bội thu.

Lễ hội Inti Raymi mang ý nghĩa tâm linh sâu sắc, đồng thời là dịp để người dân thể hiện lòng biết ơn với thiên nhiên, tổ tiên và thần linh. Từ thế kỷ 16, lễ hội từng bị cấm dưới sự thống trị của thực dân Tây Ban Nha, nhưng đã được phục dựng vào năm 1944 và dần trở thành biểu tượng văn hóa không thể thiếu của du lịch Peru.

1.3. Thời gian diễn ra

Điểm chí đông của bán cầu nam diễn ra vào ngày 21 tháng 6 và người Inca tin rằng mặt trời sẽ đứng yên một chỗ trong vòng ba ngày, do đó họ chọn ngày bắt đầu lễ hội là 24 tháng 6, ngày ngắn nhất trong năm.

Lễ hội được diễn ra trong 9 ngày trong không khí hân hoan, vui vẻ, đường phố Cuzco được trang hoàng rực rỡ bằng hoa. Những người dân địa phương uống bia, nhảy múa trong những chiếc mặt nạ aya huma dệt bằng sợi và đọc vận mệnh của mình trong lá ca cao trước khi đốt chúng.

2. Các hoạt động đặc sắc diễn ra trong lễ hội

Inti Raymi gồm ba màn, mỗi màn đều có các bài hát bằng tiếng Quechua, các điệu nhảy đặc trưng và các nhân vật đầy màu sắc trong trang phục từ thời Inca như ñusta, coyas, pallas, các đại biểu của bốn suyos, cùng nhiều người khác.

2.1. Nghi lễ tại đền Qorikancha – Khởi đầu linh thiêng của lễ hội Inti Raymi

Lễ hội bắt đầu tại đây – ngôi đền chính thờ thần mặt trời trong lễ Tahuantinsuyo – là nơi diễn ra các nghi lễ. Một trong những nghi thức quan trọng và trang nghiêm nhất mở đầu cho lễ hội Inti Raymi là lễ cúng tế tại đền Qorikancha – ngôi đền linh thiêng bậc nhất trong đế chế Inca cổ đại. Tên gọi “Qorikancha” theo tiếng Quechua nghĩa là “sân vàng”, bởi ngôi đền này từng được bao phủ bởi các tấm vàng dát mỏng, biểu tượng cho ánh sáng và quyền lực của Thần Mặt Trời Inti.

Nghi lễ bắt đầu vào sáng sớm ngày 24 tháng 6, “Sapa Inca” – hình tượng hoàng đế Inca được một diễn viên hóa thân, bước ra từ Qorikancha trong trang phục truyền thống lộng lẫy. Ông đứng hướng về phía Mặt Trời mọc và thực hiện nghi thức chào Thần Mặt Trời, cầu mong ánh sáng và sự sống sẽ tiếp tục ban phát cho muôn loài.

Không khí xung quanh trở nên thiêng liêng và huyền bí với tiếng nhạc truyền thống, tiếng tù và vang vọng khắp phố cổ Cusco. Hàng trăm diễn viên trong vai các quý tộc, thầy cúng, chiến binh Inca… cùng thực hiện các nghi lễ múa, dâng lễ vật như ngô, coca, nước và vải vóc – những thứ được người Inca coi là quý giá và tinh khiết. Sau đó, đoàn tùy tùng đi xuống phố Loreto hay Inti K’ijllu hướng về Quảng trường Armas.

2.2. Diễu hành qua quảng trường Plaza de Armas – Linh hồn sôi động của lễ hội Inti Raymi

Sau nghi lễ trang nghiêm tại đền Qorikancha, đoàn rước trong lễ hội Inti Raymi bắt đầu di chuyển qua quảng trường Plaza de Armas, trung tâm lịch sử của thành phố Cusco và cũng là trái tim của các hoạt động lễ hội. Đây là một trong những phần sôi động và thu hút nhiều sự chú ý nhất của lễ hội, nơi du khách có thể chiêm ngưỡng cuộc diễu hành đầy màu sắc tái hiện lại những hình ảnh hào hùng và huyền bí của đế chế Inca cổ đại.

Dẫn đầu đoàn diễu hành là Sapa Inca (vị hoàng đế Inca) và Hoàng hậu Mama Ocllo, trong trang phục truyền thống được làm thủ công cầu kỳ từ lông chim, vàng và vải dệt tay. Theo sau là hàng trăm diễn viên hóa trang thành các chiến binh, thầy cúng, quý tộc và người dân Inca, mỗi nhóm đại diện cho một vùng đất, tầng lớp xã hội hoặc vị thần trong tín ngưỡng Inca.

Âm nhạc dân gian vang lên rộn ràng với tiếng trống, tù và, sáo gỗ – hòa quyện cùng những điệu múa bản địa đầy sức sống. Đoàn rước vừa di chuyển chậm rãi quanh quảng trường, vừa trình diễn những nghi thức và điệu múa cổ truyền, tạo nên một không gian huyền ảo, đậm chất sử thi.

2.3. Nghi lễ chính tại pháo đài Sacsayhuamán – Nghi lễ hiến tế linh thiêng của lễ hội Inti Raymi

Pháo đài Sacsayhuamán, nằm trên đỉnh đồi cao nhìn xuống thành phố Cusco, là nơi diễn ra nghi lễ chính và cao trào của lễ hội Thần Mặt Trời Inti Raymi. Với kiến trúc bằng đá khổng lồ mang dấu ấn của nền văn minh Inca, Sacsayhuamán là không gian hoàn hảo để tái hiện lại những nghi thức tôn giáo cổ xưa một cách hoành tráng và huyền bí.

Tại đây, hàng nghìn người đổ về tham dự và theo dõi nghi lễ quan trọng nhất: nghi thức dâng lễ vật lên Thần Mặt Trời Inti. Trong tiếng nhạc truyền thống vang vọng khắp thung lũng, Sapa Inca xuất hiện trên lễ đài chính – được dựng mô phỏng theo kiến trúc Inca cổ – thực hiện bài khấn Mặt Trời, gửi lời cầu nguyện cho mùa màng tươi tốt, mưa thuận gió hòa và sự an lành cho muôn dân.

Lễ vật dâng lên Thần Mặt Trời gồm các sản vật quý như ngô, coca, lạc, vải dệt, cùng với lễ hiến tế động vật (được tái hiện mang tính biểu tượng, không thật) – thể hiện lòng thành kính và biết ơn của con người với tự nhiên. Nghi thức này được hàng trăm diễn viên trình diễn bằng những động tác múa cổ, phục trang rực rỡ và đạo cụ được làm thủ công theo truyền thống người Inca.

Cuối cùng, vị vua Sapa Inca xuất hiện và được kiệu trên vai trên một chiếc anda mạ vàng, cùng với các orejones (những người phụ trách kiệu người Inca). Trong suốt buổi diễu hành, những người phụ nữ được gọi là “acllas” được chọn để hát những giai điệu ngọt ngào dâng lên thần Mặt trời và Sapa Inca là người cuối cùng sẽ đọc bài diễn văn cảm ơn thần linh.

Lễ hội Inti Raymi – Sự kiện văn hóa thu hút khách du lịch Peru

Lễ hội Thần Mặt Trời Inti Raymi không chỉ là một sự kiện văn hóa – tôn giáo, mà còn là biểu tượng của bản sắc dân tộc và niềm tự hào của người Peru. Qua từng điệu múa, âm thanh trống chiêng rộn ràng và nghi lễ linh thiêng, lễ hội đưa người xem ngược dòng thời gian trở về với một nền văn minh rực rỡ đã từng tồn tại trên dãy Andes. Sự kiện thu hút hàng nghìn du khách quốc tế đến Cusco, khám phá những giá trị văn hóa truyền thống của Peru và chiêm ngưỡng vẻ đẹp kỳ vĩ của dãy Andes.

Hãy cùng Nadova Travel khám phá lễ hội Inti Raymi với tour du lịch Peru. Đây là cơ hội tuyệt vời để du khách tìm hiểu sâu hơn về văn hóa Inca huyền thoại và kết nối với lịch sử đầy màu sắc của vùng đất thần thánh này.